Mesut Ülker: Türk-Rus İlişkileri Eskisi Gibi Olmayacak!

Mesut Ülker: Türk-Rus İlişkileri Eskisi Gibi Olmayacak!

Milli Güvenlik ve Strateji Uzmanı Mesut Ülker ile Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından düşürülen Rus Jetini ve Türk-Rus ilişkilerini konuştuk…

Öncelikle kendinizi okuyucularımıza tanıtır mısınız?

1962 Bursa doğumluyum, ilk ve orta eğitimimi Bursa ve İzmir’de tamamladıktan sonra Hava Harp okuluna girdim, 1983 yılında mezun oldum. Sonra Türk Silahlı Kuvvetlerinde eğitim ve strateji bölümlerinde görev aldım. En son Milli Güvenlik Akademisinde öğretim üyesi olarak mesleki kariyerimi tamamladım. Evli ve iki çocuk babasıyım

Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından 24 Kasım 2015 tarihinde düşürülen Rus jetini nasıl değerlendiriyorsunuz?

Bu konu aslında çok daha öncesinden devam eden bölgesel güç dengeleri itibarı ile önemli konulardan biridir. Burada sadece düşen uçak, Türkiye ve Rusya arasındaki ilişkilerin gerilmesine neden olan bir konu değil. Burada esas önemli olan Suriye üzerinde Rusya’nın çok eskiden beri hegemonik anlamda ve Esad rejimini destekleme anlamındaki tutum ve davranışları ile alakalı Türkiye’nin milli menfaatleriyle ters düşmesi söz konusudur. Meseleye böyle baktığımızda düşürülen jet uçağının aslında eskiden beri gelen Türkiye Rusya ilişkilerinin pek de problemsiz olmadığının somut bir göstergesidir.

Biz kamuoyu olarak konunun derinliklerine çok vakıf değiliz ancak bu konuyu stratejik anlamda değerlendirdiğimizde bu konunun çok daha önemli yansımaları çok daha önemli etkileri olacağını görüyoruz. Geçtiğimiz günlerde Rusya tarafından yapılan gerek siyasi gerek ekonomik, gerek kültürel bütün rezerve çıkan kanunlar ve yaptırımlarla ne kadar önemli etkileri olduğunu görüyoruz. Bu açıdan baktığımızda düşürülen jet uçaktan sonra bölgedeki ilişkilerin özellikle Türk ve Rus ilişkilerinin eskisi gibi olmayacağının somut bir göstergesidir.

Düşürülen bu jet uçağının aslında Türkiye’ye yapılan mütecaviz bir tavır ve tutumdan dolayı düşürülmediğini çok iyi biliyoruz. Rus jetinin düşürülmesindeki esas önemli neden geçmiş dönemlerde Türkiye’nin uluslararası hava sahasında düşürülen, Suriye tarafından düşürüldüğü iddia edilen ancak daha sonrasında Rusya’nın da buna destek verdiği bütün kamuoyu tarafından biliniyor. Bu süreçten sonra Türkiye’ye yapılacak olan mütecaviz tavırlar ve özellikle Suriye Türkiye sınırının yakın bölgelerinde meydana gelen gelişmeler çerçevesinde; Türkiye’nin kendi milli güvenliğini koruma noktasında, sınır hattı boyunca ki çatışmaların daha önceden engellenmesine yönelik olarak muhtemel tehditleri bertaraf etmeye ilişkin Türkiye’nin ortaya koyduğu Uluslararası “Angajman Kuralları” çerçevesinde Rus uçağı düşürülmüştür.

Düşürülen Rus jet uçağı açıkçası Türkiye tarafından istenmeyen bir durumdur. Uçağın aidiyetinin belirlenmesi konusunda Türk yetkili makamları tarafından yapılan beyanlara baktığımızda uçağın aidiyetinin yani kimliğinin tanımlanamadığı şeklindeki ifadeler söz konusudur. Dolayısıyla Türk hava sahasını ihlal edilmesiyle yapılan bu davranışın dönem dönem yoğun bir şekilde sorgulandığını görüyoruz. Bu sorgulanmanın haklı olduğunu söylememiz lazım ancak Türkiye’nin de bir art niyeti olmadığını “Uluslararası Angajman Kuralları” çerçevesinde kendi hava sahalarını ve hudutlarını koruması konusunda haklı bir egemenlik hakkı söz konusudur.

Hava Sahası ihlalinin 12 sn olduğunu iddia edenler var, sizce bunun bir önemi var mı?

İşin teknik detaylarına girdiğinizde uçağın istikametinin Türkiye olmasından dolayı defalarca ikaz yapılmasına rağmen, bölgeyi dikkate aldığımızda çok kısa süreli Türk hava sahası ihlali olmuştur. Ama her ne olursa olsun hava sahası ihlal edilen ülke gerekli uyarıyı yaptıktan sonra, uçakları önce etkisizleştirme sonrada düşürme şeklinde uluslararası hukuk çerçevesinde hakları vardır. Bu konu özellik arz eden bir konudur. Özellikle NATO üyesi olan Türkiye’nin Rusya gibi bölgede hegemon bir güç olma noktasındaki bir devletin uçağının düşürülmesi gerçekten bir şanssızlık olarak değerlendirilebilir. Medyada çıkan saniyelerle ilgili hava sahası ihlallerinin çok büyük bir önemi yoktur, sonuç itibarı ile Rus savaş uçağı sınır ihlali yaptığı için düşürülmüştür.

Sosyal medyada hep bir savaş teorisi var sizce iplerin gerilmesinde sosyal medyanın etkisi var mı?

Sosyal medya günümüzde artık süreçleri etkileyen çok önemli fenomen haline gelmiştir. Sosyal medyadaki etkileşimler, sosyal medyada çıkan haberler, paylaşımlar, sosyal medyayı etkileyerek maalesef kararlar üzerinde etki yapmaktadır. Maalesef bu durum son zamanlardaki en büyük sıkıntılarımızdan biridir. Bu konuda ben açıkçası sosyal medyadan ziyade işin ruhuna uygun olarak Türk diplomasisine uygun hareket edilmesi gerektiğini düşünüyorum. Burada Türkiye’nin alttan almaktan ziyade dik durarak bu konuda gerçekten üstüne düşeni yapma konusunda çok kararlı, çok istekli olduğunu tüm dünya’ya göstermiştir. Bunda sosyal medyanın tabi ki etkisi olmuştur ama bu etki sosyal medyadaki beklentilerle orantılı değildir. Esas olan sosyal medyanın etkisinden ziyade, karar alıcıların bu konuda geleceğe ilişkin proje ve hesaplarıdır. Maalesef Türk kamuoyu bu konuda çok ani karar vermekte ve ani refleksler göstererek bu konuda bence bölgesel gelişmeleri çok iyi okuyamamaktadır.

Son olarak neler söylemek istersiniz?

Öncelikli olarak bu konunun çok iyi yönetilmesi gereklidir. Haklı iken, güçsüz pozisyona düşmemek gerekir. Sürecin, Hakkın tarafına yönlendirilmesi için toplum olarak, kamuoyu olarak kinci ve çıkarcı davranmayıp, uluslararası ve evrensel yükselen değerleri esas almak gereklidir.

Umarız bu süreç bölge barışına kalıcı etki yapma açısından bir başlangıç olur.

Hasbahçe Gazetesinin bizlere böyle bir röportaj imkânı vermesinden dolayı size, tüm çalışanlarınıza ve okurlarınıza en içten sevgi, saygı ve muhabbetlerimizi sunuyor, yayın hayatınızda başarılar diliyorum.

Röportaj: Ahmet Albayrak

Tweetle

Paylaş

0 Paylaşımlar