Muhyiddin İbn Arabi’nin Ruh Diyagramı

Tasavvufun en merkezi şahsiyetlerinden Muhyiddin İbn Arabi’nin “Ruh Diyagramı” olduğu söylenir. Bu diyagrama göre her şeyin merkezinde “kalp aklı” vardır.

İbn Arabi’nin ruh diyagramı. İnsan, yazılanları anlamasa bile çizime hayran kalır. Kalbin hududu ne kadar da geniş. Kalp, aklı da kapsayacak denli akletme marifetine sahip.

Cenab-ı Hak Kur’an-ı Kerim’de kalp ve ruhla ilgili şöyle buyurmuştur:

Allah, onların kalplerinde ne var, ne yok çok iyi biliyor. Bu sebeple sen onlara aldırma, onlara öğüt ver ve ruhlarına işleyecek tesirli sözler söyle. (Nisa Suresi, 63. Ayet)

De ki: “Hiç düşündünüz mü, Allah sizin işitme duyunuzu ve gözlerinizi yok etse, kalplerinizin üzerine de mühür vursa, onları size Allah’tan başka hangi ilâh geri verebilir?” Bak, biz âyetleri nasıl döndürüp türlü türlü açıklıyoruz, ama onlar hâlâ yüz çeviriyorlar! (En’âm Suresi, 46. Ayet)

Allah’a ve âhiret gününe iman eden hiçbir toplumun, Allah’a ve Rasûlü’ne karşı çıkanları sevip dost edindiklerini göremezsin; ister­se onlar babaları, oğulları, kardeşleri yahut akrabaları olsun! Allah, o topluluk fertlerinin kalplerine imanı nakşetmiştir ve kendi katından bir ruh ile onları desteklemektedir. Onları altlarından ırmaklar akan, içinde ebedî kalacakları cennetlere yerleştirecektir. Allah onlardan râzı olmuş, onlar da Allah’tan râzı olmuşlardır. İşte bunlar Allah’ın taraftarlarıdır. İyi bilin ki, Allah’ın taraftarları, evet onlar, kurtuluşa erenlerin tâ kendileridir! (Mücâdele Sûresi, 22. Ayet)

Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) “Şunu iyi bilin ki, insan vücudunda küçük bir et parçası vardır. Eğer bu et parçası iyi olursa, bütün vücut iyi olur; bozulursa, bütün vücut bozulur. ‎İşte bu et parçası kalptir” buyurmuştur. (Buhârî, Îmân:39)

İbn Arabi’nin ruh diyagramı çizimi:

1. Merkezdeki Daire:

– Kalp: İnsanın ruhsal merkezidir, Allah’a en yakın olan noktadır.

– Akıl: Düşünme ve anlama kapasitesi, kalple bağlantılıdır.

– Ruh: İlahi bir parça olarak kabul edilir ve kalbin merkezindedir.

2. Orta Daire:

– Nefs: İnsan benliğini ve egoyu ifade eder. Bu üç aşamadan geçer:

– Nefs-i Emmare: Kötülüğe meyilli nefis.

– Nefs-i Levvame: Kendini kınayan nefis.

– Nefs-i Mutmainne: Huzur bulmuş nefis.

3. Dış Daire:

– Fıtrat: İnsanın doğuştan sahip olduğu saf ve doğal hali.

– Akhire: Ahiret hayatını temsil eder.

– Minciyat: Kurtuluş vesileleri.

– Tezkiye-i Nefs: Nefsin arındırılması.

– Tahzib-i Ahlak: Ahlakın güzelleştirilmesi.

-Cehd-i Nefs: Nefisle mücadele.

-Şeytan: Kötülüğe yönlendiren varlık.

-Ghafle: Gaflet hali, dünyaya dalma.

-Dünya: Maddi dünya ve onun geçici zevkleri.

-Mühlikat: İnsan ruhunu tehlikeye sokan unsurlar.

Hasbahçe Gazetesi Özel Haber