Göstergebilim ve Dilbilimin İlişkisi

Göstergeler, basit mantıkla soyut ve somut şeylerin yerine geçebilen, onları işaret eden gösteren belirti ve tanımlık öğelerdir. Bu anlamda örneğin; duman ateşin, çatık kaşlar kızgınlık göstergesi sayılır. Dilbilimci açısından gösterge ise dilin gösterge bilimsel dizgesini bulmak, onun sistemine ait unsurları keşfetmektir. Dilbilimin ilk kez bilimler arasında belli bir yer almasında, göstergebilim önemli rol oynamıştır.

Dilde kelimelerin her birisi, gösteren niteliği taşır. Ses ve nesne arasındaki ilgisizlik dünyadaki en iyi gösterenlerin dilde varlığını bize kanıtlar. Dilin gösteren-gösterilen ilişkisinde varlığı en yüksek seviye, edebi metinlerdir. Bu metinlerde gösterenler vasıtasıyla yazar, ulaşmak istediği bazı somut, soyut duygusal unsurları dile getirmeye çalışır.

Dili anlamaya ve sesleri birbirinden ayırmaya başlayan insanoğlu, onları tanımlama ve kalıcı hale getirme gereğini hissetmiştir. Böylece ikincil bir dizge niteliği taşıyan yazı bulunmuştur. Yazının kullanılmaya başlanmasıyla dil gösterenleri, başka bir gösteren sistemiyle kalıcı hale getirilmiştir. Sözlü bildirişim aracı olan dil “yazı” ile görsel ve tek boyutlu bir düzen içinde sunulmaya başlamıştır. Yazı uzaktan bildirişim sağlamak, bildirilerin yitip gitmesini önlemek vb. amaçlarla kullanılan bir düzgü, sözcüğün geniş anlamıyla sezgisel bir anlatım, ikincil bir dizgedir.

En genel ve en bilinen tanımıyla “göstergebilim” göstergeleri ve gösterge dizgelerini inceleyen bilimdir. Saussure’ye göre dilbilim ilk kez göstergebilim sayesinde bilimler arasında kendine yer bulabilmiştir.

Bir yazı dizisi arasında böyle bir makaleyi niçin yazdım. Önce onu açıklayayım;

Beş yıllık bir çalışmanın içinde bulunuyorum!

Göstergebilim açısından bu çalışmanın analizini yaptığımda, yanımda gibi duranların aslında bu bilim sayesinde ne kadar uzağımda olduğunu göstergebilim üzerinden burada belirtiyorum ve kınıyorum.

Bu bilimsel bakış açısı ile ülke yönetiminde bulunan kişi ve kurumlara baktığımızda milli yer ve duruşunu da görebilirsiniz.

Ülke sevdalısı tüm dostlarımıza bir ölçü sundum.

Nasıl duman-ateş ilişkisi misalindeki ilişki tespit edile bilinirse, siz de ülkenin kuruluş değerleri ve üzerinden yapılan tüm oyunları görebilirsiniz!

Bu ölçüyü, siyasal İslamcılara, Kemalistlere sözde Türk milliyetçisiyim diyenlere, sözde Kürt halkının sorununu çözeceğim diyenlerin de içinde bulunduğu gruplara karşı, teraziye yatırın lütfen!

Söylenenlere değil. Göstergebilim ne söylüyor ona göre değerlendirin. Ardından Atatürk’ün işaret ettiği Türk milletine yapılan suikastı görebilirsiniz umudu ile.

Necati YÜZÜAK