TÜRKİSTAN’ın Kayıp Aydınlanması-50

TÜRKİSTAN’ın Kayıp Aydınlanması-50

Karahanlılar-2

Daha önceleri bütün gayretleri, sıkışık steplerde hayatta kalmak olanı sağlayacak bir ordunun beslenmesine harcayan ve yerleşik hayata geçtikten sonra bile meşakkatli ticaret işini başkalarına bırakmaktan rahatsızlık duymayan bu göçer Hanların ekonomilerini birleştirerek hünerli birer yönetici haline gelmiş olmaları gayet çarpıcıdır. Bu Türklerin her alanda hızlı öğrendiklerinin bir ispatıdır. Bugünde böyle değil midir?

Karahanlılar, o döneme kadar ihmal edilmiş olan güzergâhları canlandırmak için kervansaraylar inşa etmişlerdi. Buradan da anlaşıldığı üzere, ipek yolu ve ticareti bir dönem akamete uğramıştır. Tıpkı bugün olduğu gibi! Şimdiler de yeniden bu yolun açılması ve kimin idare edeceği kavgası vardır. Demek ki tarih hep bir tekrardan ibarettir.

Buhara, Semerkant arası Ribat-ı Melik’tir. 1078’de Şemsülmülk, Nasr tarafından inşa ettirilmiştir. Bir diğeri ise esrarengiz Taş Rabat’tır. Bu kervansaray halen Uzkent ile Kaşgar’ı birbirine bağlayan Tanrı dağlarının eteğindeki yolun üzerindedir. Issız bir yerde olmasına rağmen halen ayaktadır.

Karahanlı hükümdarları aynı zamanda para basmada ve maliye konularında da çok başarılıdır.

Bir gün kasaplar et fiyatının artırılması için hükümdara gelirler. Hükümdar bu durum için hem kızgın, hem de gönülsüzdür. Lakin tamam der. Et fiyatları artar. Ardından hükümdar halka et almayı yasaklar. Kasaplar işsiz kalırlar. Kasaplar bin bir rica ile bu yasağın kalkmasını isterler. Hem eski fiyata, geri dönerler, hem de hazineye ceza öderler.

Darısı bugünkü iktidarların başına! Bugün kim niye, niçin zam yaptığını açıklama ihtiyacı bile duymuyor. İsteyen istediğini yapıyor. Buna da serbest piyasa ekonomisi diyorlar.

Bir devlet önce halkının temel gıda ihtiyaçlarını sorunsuz ve en ucuz bir şekilde temin etmekle sorumludur. Barınmasını bir şekilde çözmek zorundadır. Kendi kendine yeter hale gelebilmelidir. Özel sektör mutlaka bir şekilde sınırları olan bir yapı olmalıdır.

Eğer bir sosyal devletten bahsediyor isek!

Not: Yazısı dizisi devam edecek inşallah.

Necati YÜZÜAK

Etiketler: Buhara » Karahanlı hükümdarları » Karahanlılar-2 » Nasr » Necati Yüzüak » Ribat-ı Melik » Semerkant » Şemsülmülk » Tanrı Dağları » Taş Rabat » TÜRKİSTAN’ın Kayıp Aydınlanması-50